Zgodnie z art. 16 ust. 1  ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.). stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ustala lekarz orzecznik lub komisja lekarska. Jednocześnie, na podstawie ust. 2 w/w artykułu przy ustalaniu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS dotyczące trybu orzekania o niezdolności do pracy.  Tym samy, na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach  rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia: daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, celowości przekwalifikowania zawodowego – dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku gdy ubezpieczony uzna, iż ustalony przez lekarza orzecznika stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu jest zbyt niski, zgodnie z art. 14 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach  rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych może złożyć sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Termin na złożenie przedmiotowego sprzeciwu wynosi 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.

Wskazać jednak należy, iż „komisja lekarska, rozpoznając sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika, nie jest związana zakazem reformationis in peius, co jest konsekwencją przyjęcia jednolitych dla obu instancji orzeczniczych w ZUS standardów orzecznictwa lekarskiego (M. Gajda-Durlik, Postępowanie…, s. 195)”. (tak:  Antonów Kamil (red.), Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, [w:] Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz do trzech ustaw emerytalnych, wyd. I. 2019). Tym samym, złożenie sprzeciwu przez ubezpieczonego może skutkować obniżeniem stopnia długotrwałości lub stałości uszczerbku na zdrowiu po dokonaniu badania przez komisję lekarską.

Jednocześnie należy zasygnalizować, iż istnieje możliwość odwołania się od orzeczenia komisji lekarskiej ZUS do Sądu powszechnego. Natomiast brak złożenia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskie ZUS zgodnie z art. 477⁹ § 3¹ k.p.c. będzie skutkował odrzuceniem przez Sąd przedmiotowego odwołania. Zgodnie bowiem z w/w zapisem k.p.c. Przepis § 3¹ k.p.c. przewiduje więc „szczególną sytuację odrzucenia odwołania w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, a osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej ZUS i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia” (tak: dr hab. T. Szanciło, Kodeks Postępowania Cywilnego. Komentarz. Art. 1–505 ³⁹ . TOM I, Warszawa 2019). Innymi słowy ubezpieczony, aby skutecznie złożyć odwołanie do Sądu powszechnego winien w pierwszej kolejności wnieść sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskiej ZUS. W przypadku gdy orzeczenie to, a w konsekwencji decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będzie niesatysfakcjonująca dla uprawnionego istnieje możliwość złożenie odwołania do Sądu powszechnego. Brak złożenia środka zaskarżenia w postaci sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika uniemożliwia skuteczne złożenie odwołania do Sądu./BD