Zasadniczo dla większości pracowników czasem przeznaczonym jest pracę jest dzień. Jednakże faktem jest, że tak na prawdę wiele osób pracuje w nocy m.in. lekarze, ochroniarze, górnicy, kolejarze, co jest to uzasadnione charakterem ich pracy. W związku z powyższym wykonywanie pracy w nocy, ze względu na zwiększoną uciążliwość musi podlegać szczególnemu uregulowaniu, gdyż z reguły pora nocna wykorzystywana jest przez większość pracowników na odpoczynek. Niestety nie przez wszystkich. Regulacja pracy w porze nocnej została zawarta w art. 1517-1518 Kodeksu Pracy. Praca w nocy to 8-godzinna praca wykonywana pomiędzy godzinami 21.00 a 7.00, która stanowi element normalnej organizacji pracy i nie podlega szczególnym ograniczeniom (wyjątek ograniczenia podmiotowe). Przyjmuje się, że jeśli pracodawca nie wskaże wymiaru godzin pracy nocnej należy przyjąć, że trwa ona przez cały 10-godzinny okres wskazany w Kodeksie pracy tj. od godziny 21.00 do 7.00. Ustawodawca wprowadził podmiotowe ograniczenia pracy w porze nocnej, które mają charakter bezwzględny i względny. Całkowicie zabroniona jest praca w porze nocnej dla kobiet w ciąży i pracowników młodocianych (od 1  września 2018 r. zmieniły się przepisy i wiek osoby, którą będzie można uznać za młodocianą, został obniżony z 16 do 15 lat.). Ta grupa pracowników ma odmiennie ukształtowany czas pory nocnej – obejmuje ona 8 godzin między godziną 22.00 a 6.00. Natomiast w przypadku  pracowników niepełnosprawnych zatrudnianie ich w porze nocnej jest  możliwe, ale pod warunkiem, że zgodę wyraził lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne lub lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną. Podobnie jest w przypadku pracowników sprawujących opiekę nad dzieckiem do lat 4, gdyż mogą oni pracować w nocy jedynie po  wyrażeniu przez nich zgody. Co do  pozostałych pracowników praca w porze nocnej jest dopuszczalna.

Pracownikom wykonującym pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia. Przyznawany on jest wszystkim pracownikom niezależnie od tego czy należą oni do grupy pracujących w nocy. Odnosząc się do wymiaru wynagrodzenia dodatkowego należy wskazać, że za każdą godzinę pracy w porze nocnej pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 20 % stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów. W tym miejscu pragnę podkreślić, że  ustawodawca w ten sposób zapewnił identyczny dla wszystkich pracowników dodatek do wynagrodzenia niezależnie od wysokości otrzymanego uposażenia.  Wysokość dodatku uzależniona jest jedynie od miesięcznego wymiaru godzin do przepracowania, dlatego też będzie się ona różniła w poszczególnych miesiącach.  Przykładowo w miesiącu wrzesień 2018r. przypadło do przepracowania 160 godzin, a wynagrodzenie minimalne w 2018r. ustalono na poziomie 2100 zł to wysokość dodatku za każdą godzinę pracy w nocy wyniosła 2,63 zł (2000:160*20%= 2,63). Gdy pracownik przepracował w porze nocnej 8 godzin w miesiącu wrześniu 2018r. otrzymał dodatek za pracę w porze nocnej w wysokości 21,04 zł. W tym miejscu pragnę podkreślić, że od 1 stycznia 2018 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 2.100 zł , natomiast w 2017 r. – wynosiło 2.000 zł. Z racji tego, że  podstawę do obliczenia dodatku nocnego stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę, stąd też wraz z podniesieniem minimalnego wynagrodzenia wzrośnie kwota dodatków za pracę w nocy. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 września 2018r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2019 r. minimalne wynagrodzenie za pracę w 2019 r. będzie wynosić 2 250 zł. Co ciekawe ustawodawca nie wprowadził obowiązku zaokrąglania dodatku do pełnych godzin dlatego możliwe jest, że pracownik otrzyma wynagrodzenie z dodatkiem w wymiarze proporcjonalnym do przepracowanej godziny. Dopuszczalna jest również kumulacja dodatku za pracę w porze nocnej z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych. Przepisy Kodeksu pracy wprowadzają możliwość zastąpienia dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej – ryczałtem. Jest do dopuszczalne w stosunku do osób, które wykonują pracę poza zakładem pracy. Wysokość ryczałtu ma odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej. Pragnę podkreślić, iż na mocy zmiany ustawy z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę od 1 stycznia 2017 r. przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie jest uwzględniany dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.

Informujemy, że powyższy artykuł nie jest opinią ani poradą prawną i nie może służyć jako ekspertyza przed sądem, urzędem czy osobą prywatną. Proszę pamiętać, że ze względu na długość opracowania artykuł dostarcza jedynie informacji ogólnych, które w konkretnym przypadku nie mogą zastąpić porady prawnej.

Przypominamy, że osoby posiadające Ochronę Prawną CDO24 mogą zawsze, na bieżąco zasięgnąć dodatkowych informacji w departamencie prawnym CDO24 pod numerem telefonu 801 003 138. Pozostałe osoby zainteresowane posiadaniem ochrony prawnej zapraszamy do zapoznania się z ofertą CDO24.

Martyna Koizar